ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Οδηγίες

για τη διδακτέα ύλη και τη διδασκαλία των μαθημάτων

στο Γυμνάσιο

Τεύχος Γ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Α. ΓΥΜΝΑΣΙΟ

1. Γενικά

Για τη διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής οφείλει να ακολουθήσει τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Φυσικής Αγωγής (ΦΕΚ 304/13-3-2003, τ.Β).

Ο σκοπός της διδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής στην υποχρεωτική εκπαί­δευση σύμφωνα με τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ του μαθήματος, είναι να συμβάλλει κατά προτεραιότητα στη σωματική ανάπτυξη των μαθητών και παράλληλα να βοηθή­σει στην ψυχική και στην πνευματική τους καλλιέργεια καθώς και στην αρμονι­κή ένταξη τους στην κοινωνία.

2. ΤΑ ΔΕΠΠΣ ΚΑΙ ΑΠΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ - (ΦΕΚ 304/13-3-2003, τ.Β')

2.1. Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών περιλαμβάνει:

Α. το σκοπό της διδασκαλίας του μαθήματος,

Β. τους άξονες του γνωστικού περιεχομένου,

Γ. τους γενικούς στόχους διδασκαλίας του μαθήματος και

Δ. ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης.

2.2. Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών περιλαμβάνει:

Α. τους ειδικούς σκοπούς της διδασκαλίας του μαθήματος στο γυμνάσιο και τα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των σκοπών,

Β. τους επιμέρους στόχους για κάθε τάξη και για κάθε γνωστικό αντικείμενο,

Γ. το περιεχόμενο - τις θεματικές ενότητες για κάθε τάξη και για κάθε γνωστι­κό αντικείμενο και το χρόνο που διατίθεται σε αυτές,

Δ. ενδεικτικές δραστηριότητες για κάθε τάξη και κάθε γνωστικό αντικείμενο,

Ε. στοιχεία διδακτικής μεθοδολογίας για το γυμνάσιο,

Στ. πέντε προτεινόμενα διαθεματικά σχέδια εργασίας τα οποία αφορούν όλες

τις τάξεις του γυμνασίου και

Ζ. στοιχεία αξιολόγησης των μαθητών.

3. Τα βιβλία της Φυσικής Αγωγής

Για την υλοποίηση των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Φυσικής Αγωγής δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις τάξεις της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Για το Γυμνάσιο δημιουργήθηκαν ως διδακτικό υλικό 4 βιβλία και ως υποστηρικτικό υλικό 1cd με θέμα: «Άσκηση και ποιότητα ζωής» και 4 μουσικά cd.

Από το Σεπτέμβριο του 2006 είναι ήδη στις σχολικές μονάδες το βιβλίο εκπαιδευτικού για την Α' Γυμνασίου και το βιβλίο του μαθητή για όλες τις τάξεις του γυμνασίου. Κατά το σχολικό έτος 2007 -2008 θα έχει αποσταλεί στις σχο­λικές μονάδες το βιβλίο εκπαιδευτικού για τη Φυσική Αγωγή Β' Γυμνασίου. Ε­πίσης υποστηρικτικό υλικό CD- ROM Φυσική Αγωγή Α' - Β'- Γ Γυμνασίου.

3.1. Α Γυμνασίου - Βιβλίο Καθηγητή

3.1.1. Η δομή του Βιβλίου:

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει:

• Οδηγίες για τον τρόπο χρήσης του βιβλίου.
• Ο εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής.
• Ο σκοπός και οι στόχοι της Φ.Α.
• Χαρακτηριστικά του βιβλίου.
• Μέθοδοι διδασκαλίας.
• Διαθεματικότητα.
• Θέματα προγραμματισμού.
• Πηγές.

Κεφάλαιο 2: Ημερήσια μαθήματα

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει:

• Τα ημερήσια μαθήματα των 7 θεματικών ενοτήτων της Φυσικής Αγωγής και
• Πηγές - βιβλιογραφία

Κεφάλαιο 3: Αξιολόγηση

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει:

• Αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή
• Αξιολόγηση Ψυχοκινητικού στόχου
• Αξιολόγηση Γνωστικού στόχου
• Αξιολόγηση συμπεριφοράς
• Πηγές – βιβλιογραφία

3.1.2. Τα χαρακτηριστικά του βιβλίου

Η συγγραφή του βιβλίου αυτού στηρίχθηκε: α) στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του Υ.Π.Ε.Π.Θ. (Δ.Ε.Π.Π.Σ και Α.Π.Σ.) και β) στις νέες τάσεις και προσεγγίσεις της διδασκαλίας του μαθήματος. Ο συνδυασμός των παραπάνω έδωσε την ευκαιρία στους συγγραφείς να περιγράψουν διαφορετικά μοντέλα Φυσικής Α­γωγής και εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας.

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται έξι διαφορετικές προσεγγίσεις για τη διδα­σκαλία της Φυσικής Αγωγής. Οι προσεγγίσεις στις οποίες βασίστηκε η δημι­ουργία των ημερήσιων μαθημάτων είναι: α) έμφαση στην ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, β) έμφαση στην κατανόηση των αθλοπαιδιών, γ) έμφαση στη συμ­μετοχή σε αθλήματα, δ) έμφαση στη δια βίου άσκηση για υγεία, ε) έμφαση στην 85 ανάπτυξη της υπευθυνότητας, και στ) έμφαση στη διδασκαλία δεξιοτήτων ζωής. Για κάθε μια από αυτές τις προσεγγίσεις υπάρχουν και αντίστοιχα ημερήσια μαθήματα, ώστε να είναι εμφανές το πώς μπορούν να εφαρμοστούν. Μέσω αυτών των πρακτικών παραδειγμάτων δίνεται μια κατεύθυνση σε όσους θέλουν να εφαρμόσουν κάποια από τις εναλλακτικές αυτές προσεγγίσεις. Όμως, έχει διατηρηθεί η έμφαση που δίνει το Αναλυτικό Πρόγραμμα για την Α' Γυμνασίου στη διδασκαλία κινητικών δεξιοτήτων των αθλημάτων και αγωνισμάτων. Το Αναλυτικό Πρόγραμμα καθορίζει σαφώς ότι, ιδιαίτερα στο Γυμνάσιο, η επάρκεια σε ότι αφορά στις κινητικές δεξιότητες αθλημάτων πρέπει να είναι ο στόχος στον οποίο δίνεται προτεραιότητα. Όταν η διδασκαλία εστιάζεται στην εκμάθη­ση κινητικών δεξιοτήτων πρέπει να μεγιστοποιείται ο χρόνος εξάσκησης. Το 60% των ημερήσιων μαθημάτων στο βιβλίο αυτό βασίζεται σε αυτή την προ­σέγγιση.

Οι εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας που προτείνει και αναπτύσσει το βιβλίο είναι:

• Η μέθοδος του παραγγέλματος
• Η πρακτική μέθοδος
• Η μέθοδος της αμοιβαίας διδασκαλίας
• Η μέθοδος του αυτοελέγχου
• Η μέθοδος της καθοδηγούμενης ανακάλυψης

Τέλος στα χαρακτηριστικά αυτού του βιβλίου περιλαμβάνεται η σύνδεση θεω­ρίας με την πράξη και η σύνδεση με το βιβλίο του μαθητή.

3.2. Β' Γυμνασίου - Βιβλίο Καθηγητή

3.2.1. Η δομή του Βιβλίου:

Πρόλογος

Ο πρόλογος περιλαμβάνει:

Οδηγίες για τον τρόπο χρήσης του βιβλίου.

ΜΕΡΟΣ 1° ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ

Κεφάλαιο 1: Σκοποί, στόχοι και επιδιώξεις

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει:

• Η αναγκαιότητα της φυσικής δραστηριότητας.
• Συχνότητα άσκησης και ο ρόλος της Φυσικής Αγωγής.
• Φυσική Αγωγή: Σκοποί, στόχοι, επιδιώξεις.
• Αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων.
• Αξιολόγηση επιδιώξεων σε μια διδακτική μονάδα.

Κεφάλαιο 2: Διαθεματικότητα

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει:

• Σκοπός έννοιες και δεξιότητες.
• Ανάπτυξη της διδακτέας ύλης με βάση τις διαθεματικές έννοιες και δεξιότη τες.
• Οργάνωση διαθεματικής διδασκαλίας
• Παράδειγμα σύνδεσης διαθεματικών εννοιών.
• Παράδειγμα σύνδεσης διαθεματικών δεξιοτήτων.
• Οδηγίες για εφαρμογή της διαθεματικότητας στη Φυσική Αγωγή.
• Ιδέες για κοινές εργασίες με άλλα μαθήματα.

ΜΕΡΟΣ 2° ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΥΛΗ

Κεφάλαιο 3: Πετοσφαίριση

Κεφάλαιο 4: Καλαθοσφαίριση

Κεφάλαιο 5: Ποδόσφαιρο

Κεφάλαιο 6: Χειροσφαίριση

Κεφάλαιο 7: Κλασικός Αθλητισμός

Κεφάλαιο 8: Γυμναστική

Κεφάλαιο 9: Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί

Κεφάλαιο 10: Βιβλιογραφία

Η συγγραφή του βιβλίου αυτού στηρίχθηκε: α) στα ΑΠΣ ΚΑΙ ΔΕΠΠΣ της Φυσικής Αγωγής και β) στις νέες τάσεις και προσεγγίσεις της διδασκαλίας του μαθήματος.

3.3. Γ΄ Γυμνασίου - Βιβλίο Καθηγητή

3.3.1. Η δομή του Βιβλίου:

Εισαγωγή

Επεξηγήσεις συμβόλων

Κεφάλαιο 1: Γενική Διδακτική

• Φιλοσοφία του μαθήματος.
• Γενικοί στόχοι και η εφαρμογή τους στο μάθημα.
• Γενικοί κανόνες και η εφαρμογή τους στο μάθημα.
• Μέθοδοι εξάσκησης στη Φυσική Αγωγή.
• Μέθοδοι - στιλ διδασκαλίας.
• Ανάπτυξη αυτορύθμισης και κοινωνικών αρετών.
• Η μετάβαση από τη δασκαλοκεντρική στη μαθητοκεντρική διδασκαλία.
• Καθήκοντα, κριτήρια και στόχοι.
• Ανάπτυξη ικανότητας σχεδιασμού και καθορισμού στόχων.
• Ανατροφοδότηση.
• Διδακτικά καθήκοντα με βάση το φύλο - εξάσκηση αγοριών και κοριτσιών.
• Ασκηση εκτός μαθήματος Φυσική Αγωγής και σχολείου.
• Δια βίου άσκηση και διδασκαλία του μαθήματος Φυσική Αγωγής.
• Σχολικά πρωταθλήματα.
• Μαθητές με ειδικές ανάγκες στο μάθημα της Φυσική Αγωγής.
• Κινητική αδεξιότητα.
• Αξιολόγηση και βαθμολόγηση.
• Προγραμματισμός - σχεδιασμός.

Κεφάλαιο 2: Πετοσφαίριση

Κεφάλαιο 3: Καλαθοσφαίριση

Κεφάλαιο 4: Ποδόσφαιρο

Κεφάλαιο 5: Χειροσφαίριση

Κεφάλαιο 6: Κλασικός Αθλητισμός & φυσική κατάσταση

Κεφάλαιο 7: Γυμναστική

Κεφάλαιο 8: Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί

Κεφάλαιο 9: Βιβλιογραφία

Η συγγραφή του βιβλίου αυτού στηρίχθηκε: α) στα ΑΠΣ ΚΑΙ ΔΕΠΠΣ της Φυσικής Αγωγής και β) στις νέες τάσεις και προσεγγίσεις της διδασκαλίας του μαθήματος.

3.4. Α', Β'. Γ' Γυμνασίου - Βιβλίο μαθητή

3.4.1. Η δομή του Βιβλίου:

Εισαγωγή

• Χαρακτηριστικά
• Θέματα περιεχομένου
• Φίλοι μαθητές και μαθήτριες....

Κεφάλαιο: 1 Η Ιστορία του Αθλητισμού

• Από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα.
• Φυσική Αγωγή , παιχνίδι, αθλητισμός.

Κεφάλαιο.2: Αθλητικές και κινητικές δραστηριότητες που διδάσκονται στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής

• Ποδόσφαιρο
• Καλαθοσφαίριση
• Πετοσφαίριση
• Χειροσφαίριση
• Κλασικός Αθλητισμός
• Γυμναστική
• Κολύμβηση
• Ελληνικοί Παραδοσιακοί χοροί

Κεφάλαιο.3: Η αξία της δια βίου άσκησης

• Τι είναι άσκηση
• Τα οφέλη
• Αερόβια άσκηση
• Άσκηση και παχυσαρκία, στρες, κάπνισμα

Κεφάλαιο 4: Μέθοδοι βελτίωσης των Φυσικών ικανοτήτων των μαθητών

• Προγράμματα άσκησης
• Τεστ αξιολόγησης
• Προθέρμανση - αποθεραπεία

Κεφάλαιο 5: Ειδικά θέματα

• Ορθοσωμική γυμναστική
• Τραυματισμοί - Πρώτες βοήθειες
• Αθλητισμός και άτομα με αναπηρίες
• Φαρμακοδιέγερση στα σπορ
• Βία στα γήπεδα
• Σωστή αθλητική συμπεριφορά

Κεφ.6: Συμμετοχή των μαθητών στην οργάνωση σχολικών δραστηριοτήτων

• Ανακεφαλαίωση
• Γλωσσάρι
• Πηγές

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για τους μαθητές του Γυμνασίου και έρχεται να εμπλουτίσει τις γνώσεις τους για τη φυσική δραστηριότητα και τα σπορ, να δώσει νέες πληροφορίες και κυρίως να τους ευαισθητοποιήσει για την αξία της άσκησης. Γράφτηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα όπως, γιατί πρέπει να γυμνάζονται στο σχολείο, στις διακοπές, στον ελεύθερο χρόνο τους, τι προ­σφέρει η άσκηση στην υγεία τους και στην ποιότητα της ζωής τους και πάνω απ' όλα τι θα προσφέρει η συστηματική άσκηση αύριο όταν αυτοί θα έχουν φύγει από το σχολείο. Γράφτηκε για να κατανοήσουν οι μαθητές ότι αν γνωρί­σουν και βιώσουν στα σχολικά χρόνια τη σημασία της άσκησης, τότε θα την αγαπήσουν για όλη τους τη ζωή.

Τα κεφάλαια 1 και 2 απευθύνονται περισσότερο στους μαθητές της Α' Γυ­μνασίου. Σ' αυτά παρουσιάζονται θέματα της ιστορίας του αθλητισμού και των Ολυμπιακών Αγώνων, περιγράφονται ορισμένα βασικά αθλήματα, δίδονται γενι­κές πληροφορίες, αναφέρονται βασικοί κανονισμοί, περιγράφονται βασικές τεχνικές κινητικών δεξιοτήτων που σχετίζονται με διάφορα αθλήματα και αγω­νίσματα και παρατίθενται αντιπροσωπευτικές ασκήσεις.

Τα κεφάλαια 3 και 4 απευθύνονται περισσότερο στους μαθητές της Β' Γυμνασίου. Σ' αυτά αναπτύσσονται θέματα της δια βίου άσκησης, τα οφέλη της άσκησης στην υγεία, τα ψυχολογικά οφέλη της άσκησης, και η συμβολή της άσκησης στον έλεγχο του καπνίσματος, της παχυσαρκίας και του στρες. Αναπτύσσεται το θέμα της βελτίωσης της φυσικής κατάστασης των μαθητών, πώς να ασκείται κανείς μόνος του, πως γίνεται η προθέρμανση και η αποθερα­πεία, ποιες είναι οι βασικές μέθοδοι εξάσκησης και ποια είναι τα βασικά τεστ αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης.

Τα κεφάλαια 5 και 6 απευθύνονται περισσότερο στους μαθητές της Γ' Γυμνασίου. Σ' αυτά αναπτύσσονται θέματα όπως σωστές και λάθος ασκήσεις, τραυματισμοί, αθλητισμός για άτομα με αναπηρίες, βία στους αθλητικούς χώρους, ντόπινγκ και τίμια συμπεριφορά στα σπορ. Τέλος περιγράφονται τρό­ποι οργάνωσης αθλητικών δραστηριοτήτων.

Όπως φαίνεται από τα περιεχόμενα του το βιβλίο προσπαθεί να καλύψει βασικά γνωστικά θέματα τα οποία οι μαθητές μέχρι σήμερα αγνοούσαν ή δεν τα γνώριζαν αρκετά καλά. Το βιβλίο έρχεται να εμπλουτίσει το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν έρχεται να αντικαταστήσει το μάθημα. Το μάθημα πρέπει να συνεχίσει να διδάσκεται όπως μέχρι σήμερα, με τη βοήθεια κύρια των άλλων διδακτικών βιβλίων του καθηγητή Φυσικής Αγωγής. Ο εμπλουτισμός όμως του μαθήματος με το υλικό του βιβλίου αυτού θα δώσει μια νέα πνοή στη διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής και κυρίως πρωτόγνωρα ερε­θίσματα στους μαθητές. Είναι ένα πλούσιο συνοδευτικό υλικό του μαθήματος. Αυτό σημαίνει ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να μελετήσει το βιβλίο και να το αξιο­ποιήσει είτε σε ώρες εκτός μαθήματος, είτε σε ώρες που οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν, είτε αναθέτοντας εργασίες στο σπίτι.

Για να λειτουργήσει δημιουργικά το βιβλίο πρέπει ο μαθητής να διαβάζει τα κείμενα άλλα ταυτόχρονα να μελετάει και να συμπληρώνει τις ασκήσεις και τα ερωτηματολόγια που υπάρχουν. Να συζητάει με τους καθηγητές των άλλων μαθημάτων τα ερωτήματα, τις ασκήσεις και τα παραδείγματα, να οργανώνει σχετικές εκδηλώσεις και να χρησιμοποιεί πληροφορίες και ιδέες για σχετικά προγράμματα αγωγής υγείας, ή Ολυμπιακής Παιδείας.

Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου και τις καινοτομίες του εκτός από τα περιε­χόμενα εντάσσεται και ο τρόπος γραφής του. Το βιβλίο γράφτηκε ώστε να μπο­ρεί ο μαθητής να το χρησιμοποιεί μόνος του. Δεν είναι για να το διαβάζει απλά, ή να απομνημονεύει την ύλη του. Ο μαθητής, πρέπει να συμπληρώνει τις ασκή­σεις, να απαντάει στις ερωτήσεις να ετοιμάζει τις σχετικές εργασίες, να ανα­πτύσσει τα θέματα για συζήτηση μέσα στην τάξη. Ετσι ο ρόλος του καθηγητή Φυσικής Αγωγής είναι να κατευθύνει, να αναθέτει εργασίες, να κάνει ερωτή­σεις, να παροτρύνει τους μαθητές. Ο μαθητής πρέπει να καθοδηγείται να εκτε­λεί τις ασκήσεις στόχων, νοερής απεικόνισης, τεχνικών χαλάρωσης κλπ, και στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής, αλλά και στα άλλα μαθήματα.

Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής πρέπει να συνεργαστεί με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων για να λυθούν ανάλογες ασκήσεις μαθηματικών, φυσικής κλπ.

Το βιβλίο δίνει ιδέες για συζητήσεις, όπως και πολλά παραδείγματα και ασκήσεις για βιωματικές δραστηριότητες, έτσι ώστε οι μαθητές να καταλάβουν γιατί πρέπει να συνεργάζονται, γιατί πρέπει να θέτουν στόχους, γιατί πρέπει να προσέχουν την υγεία τους, γιατί πρέπει να μην καπνίζουν, γιατί πρέπει να μη συμπεριφέρονται βίαια στους αθλητικούς χώρους, γιατί πρέπει να είναι απόλυ­τα αρνητικοί στο ντόπινγκ, κλπ.

Το βιβλίο αυτό είναι ένα εργαλείο στα χέρια των καθηγητών Φυσικής Αγωγής για την αναβάθμιση του ρόλου τους μέσα στο σχολείο και την αναβάθ­μιση της ποιότητας του μαθήματος. Ταυτόχρονα το βιβλίο εστιάζεται στο μαθη­τή και στην υγεία του, στον αυριανό πολίτη ως δια βίου ασκούμενο, στον πολί­τη που γνωρίζει τι είναι άσκηση, ποιότητα ζωής, τίμιο παιγνίδι, γήπεδα χωρίς βία, στον πολίτη που αγαπά τα σπορ και συμμετέχει σ' αυτά. Κανένα εκπαιδευ­τικό πρόγραμμα και κανένα εκπαιδευτικό βοήθημα δεν αποδίδει αν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί δεν προσπαθούν με αγάπη για το μαθητή και με ζήλο για τη δου­λειά τους. Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να ενεργοποιήσει την αγάπη των μαθητών για την άσκηση, ενώ ταυτόχρονα απαιτεί τη δημιουργικότητα και τον ενθουσια­σμό των εκπαιδευτικών καθώς προτρέπει για μια νέα προσέγγιση του μαθήμα­τος ασυνήθιστη μέχρι σήμερα.

Πότε και πώς διδάσκονται τα βιβλία των μαθητών:

• είτε παράλληλα με το μάθημα,
• είτε σε ώρες εκτός μαθήματος,
• είτε σε ώρες που οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την πρακτική εξάσκηση,
• είτε αναθέτοντας εργασίες στο σπίτι,
• είτε στο πλαίσιο της διαθεματικότητας.

3.5. Συμπληρωματικές οδηγίες για τη διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής

Για τη διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής οφείλει να ακολουθήσει τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Φυσικής Αγωγής (ΦΕΚ 304/13-3-2003, τ. Β' ) και τα βιβλία Φυσικής Αγωγής (Φυσική Αγωγή Α' Γυμνασίου -Βιβλίο εκπαιδευτικού, Φυσική Αγωγή Β' Γυμνασίου - Βιβλίο εκπαι­δευτικού, Φυσική Αγωγή Γ' Γυμνασίου - βιβλίο εκπαιδευτικού, Φυσική Αγωγή Α', Β', Γ' Γυμνασίου - βιβλίο μαθητή).

Στα βιβλία αναφέρονται αναλυτικά οι επιμέρους στόχοι, το περιεχόμενο, η γενική και ειδική διδακτική, δραστηριότητες, διαθεματικότητα, ημερήσια μαθή­ματα για κάθε γνωστικό αντικείμενο και κάθε τάξη, μεθόδους διδασκαλίας, εναλλακτικές προσεγγίσεις της διδασκαλίας, ειδικά θέματα και θέματα αξιολό­γησης - βαθμολόγησης.

Αν κάποιος καθηγητής θεωρεί απαραίτητο λόγω ιδιαίτερων συνθηκών του σχολείου στο οποίο υπηρετεί μπορεί να κάνει αναθεώρηση του προγραμματι­σμού της Φυσικής Αγωγής και το νέο προγραμματισμό που θα δημιουργήσει να τον υποβάλλει στο Διευθυντή του σχολείου και στο Σχολικό Σύμβουλο Φυσικής Αγωγής της περιφέρειας του.

Είναι σημαντικό κατά τον ορισμό οποιουδήποτε προγραμματισμού να ακο­λουθείται η αξιολογική σειρά των στόχων που αναφέρονται στα ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ της Φυσικής Αγωγής με προτεραιότητα τις κινητικές δεξιότητες.

Το νέο στοιχείο των ΑΠΣ, ΔΕΠΠΣ και βιβλίων Φυσική Αγωγής είναι η διαθε-ματικότητα.

Οι εκπαιδευτικοί Φυσική Αγωγής στον ημερήσιο, μηνιαίο, τριμηνιαίο και ετή­σιο προγραμματισμό που σχεδιάζουν οφείλουν να συμπεριλάβουν κατά ποσο­στό 5-10% την διαθεματική προσέγγιση (θεμελιώδεις έννοιες, διαθεματικά σχέ­δια εργασίας, διαθεματικές δραστηριότητες).

Με αναφορά την αξιολόγηση δεν επιτρέπονται γραπτά τεστ για τη βαθμο­λόγηση των μαθητών.

ΠΡΟΣΟΧΗ ! ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

• Σε καμιά περίπτωση δεν έρχονται να θεωρητικοποιήσουν τη Φυσική Αγωγή.
• Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούνται ως μέσα γραπτής αξιολόγησης των μαθητών.
• Είναι μάλλον μια πρόκληση για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής.
• Ερχονται να εμπλουτίσουν το μάθημα της Φυσικής Αγωγής.
• Περιέχουν βασικά γνωστικά θέματα τα οποία οι μαθητές μέχρι σήμερα α γνοούσαν.
• Είναι εργαλεία και για την αναζωογόνηση των καθηγητών φυσικής αγω­γής, την αναβάθμιση του ρόλου τους μέσα στο σχολείο και την αναβάθμιση της ποιότητας του μαθήματος.

4. Υποστηρικτικό υλικό CD

Φυσική Αγωγή Α - Β - Γ' Γυμνασίου

4.1. Η δομή του cd:

Εισαγωγή

Τρόπος περιήγησης.

Η κεντρική αίθουσα του αθλητικού κέντρου.

Το γυμναστήριο.

Το κέντρο διατροφής.

Τα αναμνηστικά.

Η βιβλιοθήκη.

4.2. Τα χαρακτηριστικά του cd:

Το λογισμικό αυτό δημιουργήθηκε στα πλαίσια του Γ' Κ.ΠΣ./ΕΠΑΕΚ II / ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.2.1/ Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: "Αναμόρφωση των προγραμμά­των σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων" με τίτλο Πράξης «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή Υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Γυμνάσιο».

Το λογισμικό περιβάλλον είναι έτσι διαμορφωμένο, ώστε να το περιηγηθεί­τε και να το ανακαλύψετε. Σκοπός του είναι να σας γνωρίσει τρία βασικά και κυρίαρχα θέματα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής: α) αφορά στις αρχές με βάση τις οποίες γυμναζόμαστε σωστά και με ασφάλεια, β) αφορά στο σωστό και υγιεινό τρόπο διατροφής, γ) αφορά στη συμπεριφορά που οφείλει να εκδηλώ­νει ένας αθλητής ή μια αθλήτρια αν επιθυμεί να ακολουθεί τους κανόνες του «δίκαιου και τίμιου αγώνα».

Επιλέγοντας την πόρτα που έχει τον τίτλο «Γυμναστήριο» βρίσκεστε σ' ένα εικονικό χώρο (σελίδα) με τέσσερις ενεργές γραμμές α) «Πώς φτιάχνουμε ένα πρόγραμμα για να αθληθούμε», β) «Ασκήσεις και μέθοδοι για την ευλυγισία» γ) «Ασκήσεις και μέθοδοι προπόνησης στη δύναμη» δ) «Ασκήσεις και μέθοδοι προ­πόνησης στην αντοχή».

Επιλέγοντας την πόρτα που έχει τον τίτλο «Κέντρο Διατροφής», βρίσκεστε σ' ένα εικονικό χώρο (σελίδα) με διάφορες ενεργές γραμμές, λέξεις και εικόνες με την βοήθεια των οποίων θα μάθουμε χρήσιμες πληροφορίες για τη διατροφή διαβάζοντας και παίζοντας ταυτόχρονα.

Επιλέγοντας την πόρτα που έχει τον τίτλο «Αναμνηστικά», βρίσκεστε σ' ένα εικονικό χώρο (σελίδα) όπου μπορείτε να παίξετε ένα παιχνίδι γνώσεων (κουίζ). Στο χώρο υπάρχουν επίσης και άλλες ενεργές εικόνες, τις οποίες επιλέγοντας, θα ενημερωθείτε για ενδιαφέροντα προβλήματα που αφορούν στη σωστή συ­μπεριφορά στον αθλητισμό και που θα πρέπει να συζητηθούν με τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής.

Επιλέγοντας την πόρτα που έχει τον τίτλο «Βιβλιοθήκη», βρίσκεστε μέσα σ' ένα άλλο εικονικό χώρο (σελίδα) στον οποίο, θα δείτε ενεργές εικόνες με βι­βλία. Επιλέγοντας κάθε βιβλίο θα έχετε στη διάθεση σας επιπλέον πληροφορίες για όλες τις παραπάνω ενότητες αλλά και θέματα ιστορίας και κανονισμών των αθλημάτων.

Τέλος μαζί με το λογισμικό δίνονται και οδηγίες εγκατάστασης. Το λογισμι­κό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα κατά την εγκατάσταση του. Απλώς αντι­γράφουμε τα περιεχόμενα του φακέλου g14-web στον εξυπηρετητή (server). Η εφαρμογή εκκινεί με την κλήση του αρχείου index.htm

ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΔΑΚΤΕΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ

Στο νέο αναλυτικό πρόγραμμα, ο χορός θεωρείται ως γνωστική - κινητική μορφή ισότιμη με τις άλλες, π.χ.: την ενόργανη γυμναστική, το μπάσκετ, το στίβο κ.τ.λ., και απόδειξη είναι ότι αποτέλεσε αυτοτελή ενότητα.

Έτσι, ο καθηγητής μπορεί τώρα -και πρέπει- να αφιερώσει ολόκληρη διδα­κτική ώρα για τη διδασκαλία του χορού, ενώ παλαιότερα το ίδιο αντικείμενο αποτελούσε δευτερεύον ή τριτεύον κινητικό μέρος της ημερήσιας γύμνασης, αφού ο χορός τοποθετούνταν στο τέλος της ωριαίας διδασκαλίας ως χαροποιό ή αποθεραπευτικό στοιχείο.

Η επιλογή των επτά χορών, ανάμεσα από το μεγάλο φάσμα των αξιόλογων ελληνικών χορών, έγινε όχι με κριτήρια γεωγραφικά, λαογραφικά ή χορογρα-φικά, όπως γινόταν ως τώρα, αλλά κυρίως κοινωνικά και προετοιμασίας για τη ζωή.

Συγκεκριμένα, οι χοροί που επιλέχθηκαν είναι κυρίως αυτοί που χορεύονται αυθόρμητα στις συνεστιάσεις, στις χοροεσπερίδες, στους γάμους, στα πανηγύ­ρια, στις εθνικές γιορτές και σε άλλες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Κατά συνέπεια, τόσο η χρησιμότητα τους στη ζωή όσο και ο μικρός αριθμός τους -δύο μέχρι τρεις χοροί σε κάθε τάξη- θα αποτελέσουν για τους μαθητές κίνητρο εκμάθησης.

Σημειώνεται ότι οι προγραμματισμένοι χοροί είναι υποχρεωτικοί για το σύνολο των μαθητών και όχι για τη χορευτική επίλεκτη ομάδα του σχολείου, που αυτή θα μπορεί σε εθνικές, πολιτιστικές και σε άλλες εκδηλώσεις να μαθαί­νει και να παρουσιάζει περισσότερους χορούς και με άλλα κριτήρια -γεωγραφι­κά ή λαογραφικά- όπως είναι, π.χ.: οι χοροί Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, οι Θεσσαλικοί, Ηπειρώτικοι, Νησιώτικοι, αντιπροσωπευτικοί απ' όλη την Ελλάδα κ.ά.

Στη διδασκαλία των χορών να λαμβάνονται υπόψη και τα ακόλουθα:

α) Πρώτα να διδάσκονται οι εύκολοι χοροί και μετά οι δύσκολοι. Π.χ.: στην πρώτη τάξη, να προηγείται ο Μακελάρικος και να ακολουθεί ο Καλαματιανός και, στη δεύτερη τάξη, μετά το χορό της Σαμαρίνας να διδάσκεται ο Τσάμικος.

β) Πρώτα οι μαθητές να μάθουν και να εμπεδώσουν τα βασικά βήματα των χορών και, μετά, να διδαχτούν τις ποικιλίες (φιγούρες) τους, που κι αυτές θα πρέπει να είναι όχι περισσότερες από δύο και, μάλιστα, οι απλούστερες. Πάντως, προτιμότερο είναι να μάθουν οι μαθητές όλους τους προβλεπόμε­νους από το αναλυτικό πρόγραμμα χορούς στα απλά τους (βασικά) βήματα, παρά έναν ή δύο και με πολλές φιγούρες (ποικιλίες).

γ) Αν, για οποιοδήποτε λόγο, οι ώρες της ενότητας των χορών περιοριστούν, π.χ.: λόγω ασθένειας του καθηγητή, απεργιών κ.τ.λ., θα προτιμηθούν να διδαχτούν μόνο ο ένας ή οι δύο τοπικοί χοροί και οι πανελλήνιοι, ο Καλαματιανός ή ο Τσάμικος, για κάθε τάξη αντίστοιχα.

δ) Οι χοροί στην αρχή θα διδάσκονται με πολύ αργό ρυθμό, ο οποίος, με την πάροδο του χρόνου, θα επιταχύνεται.

Καλό είναι, μετά την εκμάθηση των βασικών βημάτων, να χρησιμοποιεί­ται και η ανάλογη μουσική για κάθε χορό και μάλιστα, αν αυτή είναι προ­σαρμοσμένη στα σχολικά δεδομένα -έχει δηλαδή κάπως αργό ρυθμό- θα βοηθήσει πολύ στην εμπέδωση των χορών και στη δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας.

Σημειώνεται ότι ορισμένες κασέτες που κυκλοφορούν, επειδή είναι γραμμένες για επίλεκτες ομάδες και χορευτικά συγκροτήματα, έχουν γρήγορο ρυθμό, ο οποίος, πολλές φορές, αντί να βοηθάει τη διδασκαλία και την εμπέδωση των χορών, τελικά, τη δυσκολεύει.

ε) Σε περίπτωση που ο χορός αποτελείται από δύο μέρη, ένα απλό και ένα σύν­θετο, όπως π.χ. στον Καλαματιανό (1-7 απλά βήματα ή 8-12 σύνθετα βήμα­τα), τότε θα διδάσκεται πρώτα το σύνθετο μέρος και έπειτα το απλό.

στ) Στην εκμάθηση του Τσάμικου θα διευκόλυνε πολύ, τόσο τους καθηγητές όσο και τους μαθητές, αν ο χορός αυτός διδασκόταν με 12 βήματα, εκτός αν στη γεωγραφική περιοχή του σχολείου ο Τσάμικος χορεύεται με 16 ή άλλο αριθμό βημάτων, οπότε η διδασκαλία θα ακολουθήσει την παράδοση. Σε περίπτωση, όμως, που ο καθηγητής θελήσει στη διδασκαλία του να χρησι­μοποιήσει μουσική, θα πρέπει να διαλέξει ένα τέτοιο κομμάτι, που η μουσι­κή φράση του να τελειώνει στα 12, 16 κ.τ.λ. βήματα, ανάλογα με το είδος του Τσάμικου (ως προς τον αριθμό βημάτων) που πρόκειται να διδάξει.

ζ) Επειδή ορισμένοι χοροί (Ποντιακοί, Κρητικοί, κ.ά.) εκτός από τα βασικά βήμα­τα έχουν και άλλες δευτερεύουσες μικροκινήσεις π.χ.: τρέμουλο, σουστάρι-σμα κ.ά. κατά τη διδασκαλία δε θα πρέπει να επιμένουμε στις λεπτομέρειες αυτές. Μόνο οι Πόντιοι, οι Κρήτες και, γενικά οι κάτοικοι των περιοχών με τους τοπικούς χορούς μπορούν να τους χορέψουν αυθεντικά.

η) Στην οργάνωση και τη διδασκαλία των χορών προσφέρονται κυρίως οι εξής διατάξεις των μαθητών: το ημικύκλιο, ο κύκλος και οι δύο ομόκεντροι κύκλοι (ένας εσωτερικός και ένας εξωτερικός).

• Στο ημικύκλιο ο καθηγητής βρίσκεται περίπου στο κέντρο του ημικυκλίου με τις πλάτες προς τους μαθητές, ώστε αυτοί βλέποντας τις κινήσεις του να τις μιμούνται.
• Στη διάταξη του κύκλου ο καθηγητής χωρίζει νοητά τον κύκλο σε δύο ημι­κύκλια και αυτό στρέφει τα νώτα προς τους μαθητές άλλοτε του ενός ημι­κυκλίου και άλλοτε του άλλου, οπότε όλοι οι μαθητές κατά χρονικά διαστή­ματα θα έχουν μπροστά τους τον καθηγητή και θα συγχρονίζονται.
• Στους ομόκεντρους κύκλους, ο καθηγητής, αφού πρώτα διδάξει στους μαθη­τές τα βήματα του χορού είτε σε διάταξη ημικύκλιου είτε κύκλου, στη συνέ­χεια τοποθετεί τους μαθητές που έμαθαν το χορό στον εσωτερικό κύκλο, ενώ τους άλλους που υστέρησαν τον εξωτερικό, ώστε οι μαθητές του εξω­τερικού κύκλου να βλέπουν και να βοηθιούνται από τις κινήσεις των μαθη­τών που βρίσκονται απέναντι τους, στον εσωτερικό κύκλο, οι οποίοι, κατά κάποιο τρόπο, είναι και οι επιδέξιοι.

θ) Να αποφεύγεται η λαβή των χεριών κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας του νέου χορού ή κάποιας ποικιλίας του. Ετσι, οι μαθητές θα μπορούν ελεύθερο να κινούν και να ελέγχουν τα μέλη τους, ενώ, παράλληλα, θα αποφεύγονται οι γνωστοί αστεΐσμοί (αλληλοτράβηγμα των μαθητών κ.τ.λ.), που γίνονται, κυρίως, στην αρχή από αμηχανία και μέχρις ότου αρχίσουν οι μαθητές να μετέχουν ενεργά στη διαδικασία της μάθησης.

ι) Ακόμα, στη διδασκαλία όχι μόνο των χορών αλλά και των άλλων αντικειμένων δεν έχουν θέση οι προσβλητικές προσωπικές παρατηρήσεις και οι χαρακτηρισμοί, κυρίως προς τους κάπως αδέξιους μαθητές. Αντίθετα, για λόγους παιδαγωγικούς αλλά και μαθησιακούς, θα πρέπει ειδικά οι μαθητές να ενι­σχύονται με ενθαρρυντικές και επαινετικές φράσεις, όταν τελικά παρουσιά­σουν κάποια, έστω και μικρή, βελτίωση.

ια) Θα βοηθούσε πολύ, όχι μόνο την κατηγορία των μαθητών που δυσκολεύο­νται στη μάθηση των χορών, αλλά και τους άλλους, αν το πρώτο μάθημα της ενότητας το διαθέταμε για άσκηση σε διάφορους ρυθμούς (2/4, 3/4, 7/8, κ.ά.) και βηματισμούς (απλά, σύνθετα βήματα κ.ά.), καθώς και σε επεξηγήσεις χορευτικών εννοιών (μέτωπο προς το κέντρο, πλάτη προς τη φορά του κύκλου κ.ά.).

ιβ) Καλό είναι, στην αρχή της διδασκαλίας κάθε νέου χορού, να δίνονται ορι­σμένα ιστορικά-λαογραφικά στοιχεία για ενημέρωση των μαθητών. Το ίδιο να γίνεται και σε εθνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όταν μετέχει η επί­λεκτη ή οι επίλεκτες ομάδες του σχολείου, όπου, εκτός των άλλων, κατά τη σύντομη αναφορά στους χορούς, θα δίνεται χρόνος για ξεκούραση και ανα­σύνταξη των χορευτικών ομάδων.

ιγ) Τέλος, δεν είναι απαραίτητο, ειδικά για τους χορούς, να διδάσκονται στο καθορισμένο από το αναλυτικό πρόγραμμα τρίμηνο. Είναι δυνατόν να διδα­χτούν στη θέση κάποιας άλλης ενότητας, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν επι­τρέπουν τη διδασκαλία του προγραμματισμένου θέματος.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Με τον όρο αξιολόγηση εννοούμε, στη σχολική πράξη, τον προσδιορισμό και την εκτίμηση, με αριθμούς ή με άλλο τρόπο, της επίδοσης των μαθητών, με σκοπό είτε τη βαθμολογία (κατάθεση βαθμών τριμήνου κ.ά.) είτε τη διαπίστωση της προόδου τους (αξιολόγηση αποτελεσμάτων διδασκαλίας κ.ά.), με ειδικές εξετάσεις ή τεστ.

Επειδή, όμως, η αξιολόγηση μέσα στο σχολείο γινόταν, κατά κανόνα, για βαθμολόγηση των μαθητών, γι' αυτό και η έννοια της αξιολόγησης ταυτίστηκε με την έννοια της βαθμολογίας.

Στο μάθημα της Φ.Α., η αξιολόγηση-βαθμολόγηση των μαθητών παρουσίασε μεγάλες αποκλίσεις συγκριτικά με τα άλλα μαθήματα, όχι τόσο στις αριθμητικές τιμές (βαθμούς) όσο -και κυρίως- στα εξεταστέα αντικείμενα.

Ακριβώς, επειδή δεν υπήρχε συγκεκριμένη κατά τρίμηνο διδακτέα ύλη και ο κάθε καθηγητής έκανε δικό του πρόγραμμα ή αυτοσχεδίαζε, γι' αυτό και τα αντι­κείμενα εξέτασης ήταν διαφορετικά από καθηγητή σε καθηγητή, πολλές φορές και σε καθηγητές που δίδασκαν τις ίδιες τάξεις στο ίδιο σχολείο.

Στα νέα αναλυτικά προγράμματα, όχι μόνο υπάρχει συγκεκριμένη ύλη για κάθε τάξη και τρίμηνο χωριστά αλλά και συγκεκριμένα αντικείμενα εξέτασης για βαθμολογία.

Ακόμα, επειδή σε μια αξιολόγηση σημασία έχουν, εκτός από τα εξεταστέα αντικείμενα, και τα κριτήρια εξέτασης, δηλαδή το μέτρο και η βαρύτητα που θα δοθεί σε κάθε ένα από αυτά, γι' αυτό δίνεται επιπλέον και ειδική βαθμολογική κλίμακα και μέτρο κρίσης για κάθε εξεταστέα ομάδα χωριστά.

Μάλιστα, η Φ.Α. η ειδική αυτή βαθμολογική κλίμακα έχει μεγαλύτερη σημα­σία, γιατί τα αντικείμενα κρίσης είναι περισσότερα (φυσικές-σωματικές ικανό­τητες, κινητικές-αθλητικές γνώσεις, συμμετοχή, ενδιαφέρον, αθλητικό ήθος κ.ά.) από αυτά των άλλων μαθημάτων, που είναι μόνο γνώσεις ή και κρίσεις.

Στο Γυμνάσιο, συγκεκριμένα, τα εξεταστέα αντικείμενα της Φ.Α. εντάχθη­καν και ομαδοποιήθηκαν σε τρία στοιχεία, σε καθένα από τα οποία δόθηκε η ακόλουθη βαθμολογία:

1. Φυσική κατάσταση του μαθητή (κληρονομική ή επίκτητη) με κλίμακα: 0-4 βαθμούς. Η εξέταση αυτή θα γίνεται είτε κατ' εκτίμηση, αφού το άνοιγμα κατά κανό­να θα είναι μικρό, από 2-4 βαθμούς, είτε με σχετικά τεστ κάποιας φυσικής ικανότητας (ταχύτητας, αντοχής, δύναμης κ.ά.), που προβλέπεται για το τρίμηνο.
2. Η κινητική γνώση, σε θέματα τεχνικής που προβλέπεται για το τρίμηνο, με κλίμακα: 0-8 βαθμούς. Η εξέταση θα επικεντρώνεται στην ευχέρεια και την επιδεξιότητα με την οποία θα εκτελείται η άσκηση και όχι στο αποτέλεσμα (π.χ.: στο μπάσκετ θα υπολογίζεται η σωστή κίνηση του μπασίματος και όχι αν μπει το καλάθι).
3. Παρουσίες, προσπάθεια, ενδιαφέρον, αθλητικό ήθος κ.ά. με κλίμακα: 0-8 βαθμούς. Λόγω της ιδιαιτερότητας του μαθήματος της Φ.Α., που αποβλέπει και σε άλλους παράπλευρους στόχους (όπως ψυχοπαιδαγωγικούς, βιωματικούς, κοινωνικούς κ.ά.), τα παραπάνω εξωγυμναστικά στοιχεία πριμοδοτούνται αρκετά, τόσο για να βοηθήσουν τους μαθητές εκείνους που εξαιτίας κλη­ρονομικών ή άλλων λόγων (π.χ.: παχυσαρκία, έλλειψη σωματικών ικανοτή­των κ.ά.) δεν μπορούν να έχουν επιδόσεις όσο και για να δημιουργήσουν κίνητρα (περισσότερα για το Λύκειο) για συμμετοχή στο μάθημα, αφού μέσα απ' αυτό θα αποκτηθούν και οι κινητικές συνήθειες (τα αθλητικά χόμπι). Στο Λύκειο, η βαθμολογία θα διαμορφώνεται κατά 50% από τα εξεταστέα αντικείμενα της κινητικής δραστηριότητας που διάλεξαν οι μαθητές και κατά 50% από τα άλλα εξωγυμναστικά στοιχεία (παρουσίες, προσπάθεια, ενδιαφέρον κ.ά.).

Συμπερασματικά, τα κριτήρια που επηρεάζουν τη διαμόρφωση της τελικής βαθμολογίας του μαθήματος της Φ.Α. για το Γυμνάσιο και το Λύκειο είναι:

Γυμνάσιο :

Φυσικές ικανότητες :	20% με άριστα 4 βαθμοί
Αντικείμενα τριμήνου :	40% με άριστα 8 βαθμοί
Παρουσίες, προσπάθεια, ενδιαφέρον :	40% με άριστα 8 βαθμοί
Σύνολο :	100% με άριστα 20 βαθμοί

Λύκειο:

1. Αντικείμενα επιλογής :	50% με άριστα 10 βαθμοί
2. Παρουσίες, προσπάθεια, ενδιαφέρον :	50% με άριστα 10 βαθμοί
Σύνολο :	100% με άριστα 20 βαθμοί

Σημειώνεται ότι οι μαθητές (Γυμνασίου-Λυκείου) που έχουν επιδόσεις ή ανή­κουν σε ομάδες του σχολείου, των Μ.Ο.Α. των εξωσχολικών σωματείων κ.ά. θα πρέπει να τυχαίνουν ιδιαίτερης βαθμολογικής μεταχείρισης -έστω κι αν σ' ένα αντικείμενο ενός τριμήνου υστερούν κάπως ή εξαιτίας φόρτου υποχρεώσεων (προπονήσεων, αγώνων κ.ά.) έχουν μειωμένες παρουσίες- γιατί η συμμετοχή και η πολύωρη απασχόληση τους σε σχολικές και εξωσχολικές ομάδες δείχνει το ενδιαφέρον και την αγάπη που έχουν για την άσκηση-άθληση, γεγονός που αποτελεί και την τελική επιδίωξη του μαθήματος της Φ.Α.